Νέα μέθοδος θεραπείας κατά της λευχαιμίας από τον ομογενή γιατρό Εμμανουήλ Κατσάνη

ΑΡΙΖΟΝΑ. Για μία νέα μέθοδο θεραπείας της λευχαιμίας από τον ομογενή γιατρό, Εμμανουήλ Κατσάνη (Dr. Emmanuel Katsanis) -με καταγωγή από τη Νάξο, όπως ανέφεραν τοπικά ΜΜΕ- που
εγκρίθηκε στις ΗΠΑ και παρουσιάζει σημαντική επιτυχία στη βελτίωση των ποσοστών επιβίωσης των Αφροαμερικανών, έγραψε στο tucson.com η Mikayla Mace της Arizona Daily Star.

Ειδικότερα, το άρθρο, επεσήμανε πως αν έχεις διαγνωστεί με λευχαιμία, που αποτελεί έναν καρκίνο του αίματος και έχεις Αφροαμερικανική καταγωγή, είναι λιγότερο πιθανό να βρεις συμβατό δότη μυελού των οστών για να απαλλαγείς από την ασθένεια. Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια ο Dr. Emmanuel Katsanis του Banner-University Medical Center Tucson εφαρμόζει μία μέθοδο θεραπείας που εγκρίθηκε πρόσφατα στις ΗΠΑ και βοηθά στη βελτίωση του χάσματος στην υγεία.

Ο «Ε.Κ.» επικοινώνησε με τον Dr. Katsanis, ο οποίος λόγω βεβαρημένου προγράμματος αυτό το διάστημα δεν είχε το χρόνο για μία εκτενή συνέντευξη, ωστόσο, συμφώνησε να μιλήσει στην εφημερίδα μας το αμέσως επόμενο διάστημα, προς τις αρχές Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με το άρθρο, η μέθοδος θεραπείας του ομογενή γιατρού, αποκαλείται «απλοϊκή μεταμόσχευση» (haploidentical transplant) ή «haplo» (απλή) για συντομία. Κάνει εφικτή τη µεταµόσχευση µε δότη που είναι ηµισυµβατός σε σχέση µε τα ανθρώπινα λευκοκυτταρικά αντιγόνα (HLA) αντί για πλήρως συµβατό δότη, που συνήθως είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί.

Σε κάθε περίπτωση, όποια μέθοδος μεταμόσχευσης και αν χρησιμοποιηθεί είναι σημαντικό να γίνει αναζήτηση για δότη με παρόμοια ανθρώπινα λευκοκυτταρικά αντιγόνα µε αυτά του ασθενή. Τα συµβατά αντιγόνα ξεγελούν τον οργανισµό για να «καλωσορίσει» τα βοηθητικά ξένα κύτταρα και δεν επιχειρεί να τα καταστρέψει.

«Η ‘haplo’ είναι σχετικά νέα», δήλωσε ο Dr. Katsanis». «Είναι συναρπαστικό, αλλά για εμάς…έχουμε αποδείξεις πως έχει επηρεάσει την» Αφροαμερικανική κοινότητα. «Η ‘haplo’ έχει πραγματικά αυξήσει την επιβίωση σε μειονότητες», πρόσθεσε.

Ο ομογενής γιατρός ανέλαβε διευθυντής του UMC Blood and Marrow Transplant Program το 2012. Από το 2015 πραγματοποιήσε αυτού του είδους τις μεταμοσχεύσεις σε 10 παιδιατρικούς ασθενείς. Και οι 10 είναι ακόμη ζωντανοί και απαλλαγμένοι από λευχαιμία. Οσον αφορά στα μοσχεύματα προς ενήλικες τα αποτέλεσματα επίσης εμφανίζονται καλύτερα από ό,τι σε σχεδόν απόλυτα συμβατούς δότες, σχολίασε.

Εκτός από τη νέα μέθοδο, ο Dr. Katsanis έχει ξεκινήσει και μία κλινική μελέτη, βασισμένη στην έρευνα σε ποντίκια που δημοσιεύτηκε το 2016 για να δοκιμάσει μία πιο αποτελεσματική και ασφαλής χημειοθεραπεία.

Επί του παρόντος, οι γιατροί χρησιμοποιούν το φάρμακο «cyclophosphamide», αλλά αυτή η ουσία λειτουργεί τόσο καλά στο να εμποδίζει τα κύτταρα του δότη από το να επιτεθούν στο σώμα του ασθενή, που επίσης εμποδίζει και τα κύτταρα αυτά από το να επιτεθούν στη λευχαιμία.

Το φάρμακο που δοκιμάζει ο ομογενής γιατρός είναι το «Bendamustine» και δεν έχει αυτές τις παρενέργειες στα ποντίκια. Θέλει να αποδείξει πως μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα και στους ανθρώπους.

Η έρευνη δότη

Ιδανικά, ένας ασθενής θα έχει έναν δότη, συνήθως αδερφό, με τον οποίο είναι απόλυτα συμβατός. Οταν όμως αυτό δε συμβαίνει, ο γιατρός αναζητά δότη εκτός της οικογένειας. Αν δεν υπάρχει θα κάνει χρήση, τυπικά, βλαστοκυττάρων δότη με ένα αντιγόνο ασύμβατο για μία σχεδόν απόλυτη συμβατότητα.

Οι ασθενείς είναι πιο πιθανό να βρουν συμβατό δότη εντός της δικής τους «φυλής» ή εθνικότητας καθώς τα αντιγόνα κληρονομούνται. Οι μειονότητες έχουν δυσκολία στο να βρουν συμβατότητα για πολλούς λόγους, όπως η έλλειψη εθελοντών που είναι εγγεγραμμένοι στο National Marrow Donor Program (NMDP). Οσο περισσότεροο δότες, τόσο το καλύτερο. Οσο λιγότεροι…

Ενώ ο κατάλογος των δοτών τελικά αντικατοπτρίζει τον πληθυσμό των ΗΠΑ, στην περίπτωση κατά την οποία υπάρχει ένα αντιγόνο ασύµβατο, είναι σηµαντικό για τις µειονότητες να έχουν υπερεκπροσώπηση καθώς υπάρχει µεγαλύτερη παραλλαγή αντιγόνων εντός του πληθυσµού των µειονοτήτων από αυτό των λευκών, σύµφωνα µε το NMDP, κάτι που έχει προκληθεί από τη γενετική ανάµειξη οφειλόµενη στη µετανάστευση και στον αποικισμό.

Η «haplo» μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική μέθοδος. Το πλεονέκτημα είναι ότι δίνει περισσότερες επιλογές στις μειονότητες όταν πρέπει να βασιστούν σε ένα μόσχευμα και ένας δότης, μη συγγενής, πρέπει να βρεθεί σύντομα.

Επειδή οι άνθρωποι, κληρονοµούν από κάθε γονέα τους µόνο ένα σύνολο από ανθρώπινα αντιγόνα λευκοκυττάρων πάντα θα είναι µισή η συμβατότητα. Υπάρχει επίσης 50% πιθανότητα ότι κάποιο από τα αδέρφια θα έχει κατά το μισό συμβατότητα, 25% πιθανότητα πως θα αυτή θα είναι απόλυτη και ένα 25% πως κληρονόμησαν τα αντίθετα αντιγόνα.

Αλλά, υπάρχουν πολλά μικρότερα ανθρώπινα αντιγόνα λευκοκυττάρων για τα οποία δεν γίνονται εξετάσεις και οι άνθρωποι, είναι πολύ πιο πιθανό να τα μοιράζονται αυτά με μέλη της οικογένειας, από ό,τι με μη συγγενείς δότες, είπε ο Dr. Katsanis. Ενα ακόμη πλεονέκτημα της «haplo».

Η ιστορία της Maiyah

To εκτενές άρθρο, κάνει αναφορά και στην ιστορία της Maiyah, η οποία έπαιζε ποδόσφαιρο σε όλη της τη ζωή. Οι ετήσια ιατρικές εξετάσεις λοιπόν ήταν ρουτίνα πριν από την πρώτη τάξη στο Λύκειο.

Αλλά η Micheria Harris, νοσοκόμα και μητέρα της Maiyah, ένιωσε ότι οι αδένες στο λαιμό της κόρης της ήταν λόγο πρησμένες. Ζήτησε από το σύζυγό της, Walter, συνταξιούχο της Πολεμικής Αεροπορίας, να πάνε σε γιατρό για αιματολογικές εξετάσεις, για κάθε ενδεχόμενο.

«Λάβαμε ένα τηλεφώνημα ίσως στις 10:30-11 εκείνο το βράυ», είπε ο Walter Harris. Ο Dr. Dawn Sorenson του Banner Health της Maricopa, ζήτησε να πάνε την Maiyah άμεσα στη μονάδα εντατικής θεραπείας για να γίνει επανεξέταση. Το πρωί έλαβαν ένα ακόμη τηλεφώνημα. «Χρόνια μυελογενής λευχαιμία», είπε η Maiyah σχεδόν μην ανασαίνοντας, ενθυμούμενη τη στιγμή που κάθισε δίπλα στον πατέρα της στον καναπέ του σπιτιού τους.

Η Maiyah είναι σήμερα 17 χρόνων και τελειώνει το Λύκειο. Διαγνώστηκε με την ασθένεια αυτή, που συνήθως προσβάλει μεγαλύτερους ανθρώπους τον Ιούλιο του 2016.

Ο Walter Harris σκέφτηκε πως πρέπει να πάνε στην Mayo Clinic για θεραπεία. Αλλά η σύζυγός του εργάζεται στο Banner Desert στην Mesa και ήθελε να δοκιμάσει την Dr. Erlyn Smith. «Εκτιμώ πως εργάζονται μαζί, έτσι όταν υπογράψαμε γι αυτή, υπογράψαμε και για τον Dr. Katsanis». «Οταν πρώτη φορά πήγαμε στο Tucson, είχαμε ένα πραγματικά καλό αίσθημα», είπε ο Walter Harris.

Ημέρες έπειτα η Maiyah έπαιρνε χάπια χημειοθεραπείας. Αλλά εξαιτίας μίας μετάλλαξης που είχε, την οποία η οικογένεια έμαθε έπειτα, τα διαφορετικά είδη θεραπείας που έκανε για μήνες δεν είχαν αποτέλεσμα. Γύρω στο Δεκέμβριο, συνειδητοποίησαν πως η μεταμόσχευση ήταν η μόνη της ελπίδα και ξεκίνησε η αναζήτηση συμβατού δότη. Η Maiyah έχει ένα 19χρονο αδερφό που κατετάγη στην Πολεμική Αεροπορία. Δυστυχώς η συμβατότητα κάθε άλλο παρά καλή ήταν, είπε ο Walter Harris.

Για κάθε ενδεχόμενο, άρχισε η αναζήτηση δότη εκτός του οικογενειακού κύκλου. Επειδή είναι Αφροαμερικανοί, οι πιθανότητες ήταν ήδη μικρές.

Τα στοιχεία

Η πιθανότητα ένας λευκός ασθενής να βρει απόλυτα συμβατό δότη είναι κοντά στο 80% και αυτή αυξάνεται δραματικά αν αναζητά κανείς μη συμβατότητα ενός αντιγόνου, έως το 97%. Για τους λατινικής καταγωγής, τους γηγενείς και ασιατικής καταγωγής, η πιθανότητα είναι 40% για απόλυτη συμβατότητα και 80% ή λιγότερο για μη συμβατότητα ενός αντιγόνου.

Οι Αφροαμερικανοί ασθενείς, όπως η Maiyah, έχουν τις χειρότερες πιθανότητες: 20% περίπου για απόλυτα συμβατό δότη και 76% για μη συμβατότητα ενός αντιγόνου, σύμφωνα με μελέτη του 2014 στο New England Journal of Medicine του NMDP.

Την άνοιξη της επόμενης χρονιάς η θεία της Maiyah δημιουργήσε μία σελίδα στο Facebook για να προωθήσει το πρόγραμμα δωρητών, ενισχύοντας τις πιθανότητες να βρεθεί δότης για τη Maiyah και να κοινοποιεί την πρόοδό της σε φίλους και συγγενείς. «Η υποστήριξη που είχαμε ήταν πραγματικά καταπληκτική», σημείωσε ο Walter Harris. «Οι περισσότεροι φίλοι μας και συγγενείς εξετάστηκαν», αλλά δεν βρέθηκε συμβατός δότης.

Μία ευκαιρία

Μετά από την έρευνα που δεν απέφερε καρπούς, η οικογένεια Harris και ο Dr. Katsanis αποφάσισαν να προχωρήσουν με την «haploidentical transplant» με μόσχευμα από έναν από τους γονείς. Ο Walter συμφώνησε να είναι ο δότης μυελού των οστών για την κόρη του. Ως γονιός ήταν συμβατός κατά το μισό.

Η μέθοδος «haplo» είναι σχετικά νέα και υπό μελέτη, άρα πιο συντηρητικοί γιατροί είναι λιγότερο πιθανό να την χρησιμοποιήσουν. Αλλά ο Dr. Katsanis πιστεύει ότι σε 10 χρόνια, η μέθοδος αυτή θα είναι πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη από την έρευση δότη εκτός οικογένειας.

Τα αποτελέσματα της «haplo» είναι πλέον παρόμοια με αυτά συμβατού δότη, συγγενή ή μη συγγενή», είπε ο ομογενής γιατρός.

Ωστόσο, είναι ακόμη σχετικά νέα και γι αυτό, πολλοί γιατροί που τη μελετούν είναι προσεκτικοί με την επιλογή, σημείωσε η Dr. Jeanne Palmer, διευθύντρια προγράμματος για μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών σε ενήλικες στη Mayo Clinic, που είναι το ίδιο πρόγραμμα του Phoenix Children’s Hospital. Η πρακτική του να είναι τόσο προσεκτικοί μπορεί να «αποκρύψει» μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, πρόσθεσε.

Υπάρχουν λίγα μέρη στην Arizona που πραγματοποιούν «haploidentical transplants». Η Dr. Palmer ανέφερε πως ξεκίνησαν «εκτός πρωτοκόλλου» το 2012 περίπου. Για την ώρα η Mayo Clinic δίνει προτεραιότητα σε δότες, μη συγγενείς και μη συμβατότητα σε ένα αντιγόνο. Μόνο μετά δίνει ως επιλογή την «haplo». «Με μία προειδοποίηση», είπε, «αν χρειάζεστε ένα δότη γρήγορα».

Ο Dr. Katsanis και οι συνάλδεφοί του στο Banner UMC από την άλλη πιστεύουν πως η «haplo» πρέπει να προτιμάται σε περίπτωση μη συμβατότητας εντός αντιγόνου, βάσει των αποτελεσμάτων έως τώρα. «Κάθε ένα από αυτά, είναι ένα θαύμα σε όρους του τι έχουμε καταφέρει να κάνουμε εδώ και 10 χρόνια», δήλωσε ο ομογενής γιατρός. «Και έχω συγγενείς, που θυμάμαι, σα να ήταν τώρα…οι οποίοι θα ήταν ζωντανοί, αλλά η ‘haplo’ δεν αποτελούσε επιλογή τότε», πρόσθεσε.

Η Maiyah

Η Maiyah αρχικά συμμετείχε στην μελέτη του Dr. Katsanis για το «Bendamustine» αλλά έπρεπε να αφαιρεθεί τελικά, επειδή δεν έλαβε αρκετά από τα βλαστοκύτταρα του πατέρα της. Πάλευε με παρενέργειες της χημειοθεραπείας πριν και μετά την επέμβαση.

Ηταν στο νοσοκομείο για 7 εβδομάδες για τη μεταμόσχευση. Ο Walter Harris είπε ότι η μεγαλύτερη ανακούφιση ήταν όταν ο γιατρός του ανακοίνωσε πως το σώμα της Maiyah έκανε δεκτά τα βλαστοκύτταρά του. «Αυτό σημαίνει πως είχε αποτέλεσμα. Εννοώ, δεν έχει ακόμη ξεπεράσει το πρόβλημα, αλλά είχε αποτέλεσμα», επεσήμανε. Αυτό συνέβη τον Ιούλιο του 2017. «Είναι απλά δύσκολο γι αυτή να είναι περιορισμένη», εξήγησε ο πατέρας της. Φοράει μάσκα για να αποφύγει ασθένειες.

Η νεαρή κάνει μαθήματα διαδικτυακά, αλλά μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο κανονικά, όταν το ανοσοποιητικό της σύστημα έχει ισχυροποιηθεί αρκετά.

Ο Dr. Katsanis θέλει να περιμένει μέχρι να περάσει η εποχή ξατά την οποία κορυφώνεται η γρίπη, με στόχο το Φεβρουάριο, ώστε να επιστρέψει και να ολοκληρώσει η Maiyah την τελευταία της χρονιά. «Επιστρέφει στην κανονικότητα και έχουμε διαφωνίες αρκετά», είπε ο Walter Harris χαμογελώντας.

Πρόσφατα, η Maiyah έκανε τις διμηνιαίες εξετάσεις της. Ο Dr. Katsanis αφού είδε τα αποτελέσματα, είπε η κατάσταση της υγείας της βελτιώνεται, χωρίς καμία ένδειξη της ασθένειας. Επίσης, εξέτασε τον κατάλογο με την φαρμακευτική αγωγή της και είπε πως θα μπορούσε να σταματήσει να παίρνει ένα από τα πολλά χάπια που έχει μαζί της σε ένα μωβ κουτί γεύματος.

«Ναι!» απάντησε η νεαρή, σχηματίζοντας μία γροθιά νίκης. Επειτα, ξεκίνησε να αφαιρεί τα χάπια που δεν χρειαζόταν πλέον από τη συσκευασία.

πηγη