Δρ Αλίκη Μηλιώτη-Από τη Γιούτα στο Πόρτο Γερμενό της Αττικής για την αναστύλωση του αρχαίου πύργου

                                                   Η Δρ Αλίκη Μηλιώτη - Δράκου μπροστά στον πύργο
                                                          που αναστύλωσε (ευγενική παραχώρηση της ίδιας στον «ΕΘΝΙΚΟ.ΚΗΡΥΚΑ.»).

ΑΘΗΝΑ. Οταν συναντάς την Δρα Αλίκη Μηλιώτη – Δράκου, αρχιτέκτονα μηχανικό του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το πρώτο που σε μαγνητίζει είναι το πάθος για την επιστήμη της. Μιλάει συνεχώς για την αναστύλωση του νοτιοανατολικού πύργου του αρχαίου φρουρίου Αιγοσθένων.



Σου προκαλεί, έτσι, το ενδιαφέρον να ακούσεις και να μάθεις περισσότερα για το αποτέλεσμα που αισίως πλέον εγκαινιάστηκε στα τέλη Νοεμβρίου στο Πόρτο Γερμενό. Κυρίως επειδή για χρόνια πηγαινοέρχεται από το Σολτ Λέικ Σίτι στην Αθήνα και από εκεί στο Πόρτο Γερμενό για να είναι σίγουρη ότι σήμερα μπορεί να περηφανεύεται, και δίκαια.

Μάλιστα δεν ήταν ένα οποιοδήποτε έργο ρουτίνας. Θυμηθήκαμε ότι είχαμε διαβάσει στην «Καθημερινή» πως η αναστύλωση αυτή ήταν από τα δυσκολότερα έργα του ΕΣΠΑ που ξεκίνησε το 2011 και τελείωσε το 2016. Δεν είχε γραφτεί όμως, ότι η Δρ Αλίκη Μηλιώτη Δράκου υπήρξε μαζί με τις αρχαιολόγους η ψυχή του εγχειρήματος.

Την Δρα Μηλιώτη προσκάλεσε στο γραφείο Αθηνών του «Εθνικού Κήρυκα» η συνάδελφος Χρυσούλα Καραμήτρου που την γνώρισε στα εγκαίνια του αρχαίου φρουρίου και ανταποκρίθηκε άμεσα.

Η Δρ Μηλιώτη είναι ένας πολύ επικοινωνιακός άνθρωπος και όπως μας είπε ήταν ο Μανόλης Κορρές, αυτός ο μεγάλος αρχιτέκτονας και αναστηλωτής αρχαίων μνημείων, που ως δάσκαλός της τής ενέπνευσε την αγάπη για αναστυλώσεις αρχαίων.

                                    Η Δρ Αλίκη Μηλιώτη – Δράκου στα γραφεία Αθηνών «Ε.Κ.» (φωτογραφία «Ε.Κ.»).

Οπως λέει «το 2001 στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος του Ε.Μ.Π. ‘Προστασία Μνημείων’, ο καθηγητής Μανόλης Κορρές, παλαιότατος γνώστης του φρουρίου των Αιγοσθένων, πρότεινε να μελετήσω τον Ακρόπυργο. Τότε ήταν και η πρώτη μου γνωριμία με το μνημείο. Με συγκίνησε και μου τράβηξε το ενδιαφέρον. Και η έρευνα αυτή συνεχίστηκε στο διδακτορικό μου, για ολόκληρο πλέον το φρούριο των Αιγοσθένων που το παρουσίασα το 2014. Καθυστέρησα», λέει γελώντας, «γιατί στο μεταξύ απέκτησα και δύο παιδιά και τα έπαιρνα μαζί μου στο φρούριο».

Η Δρ Αλίκη Μηλιώτη Δράκου είναι ελληνοκυπριακής καταγωγής, μεγάλωσε στην Κύπρο, σπούδασε και εργάστηκε στην Αθήνα, από όπου και η καταγωγή της μητέρας της. Ο άνδρας της Σταύρος Γ. Δράκος καθηγητής Καρδιολογίας κλήθηκε να υπηρετήσει στο Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου της Γιούτα, στο Σολτ Λέικ Σίτι.

Πήγε πρώτος εκεί το 2007 να δει αν όλα είναι εντάξει και αν θα μπορούσε η οικογένειά του να τον ακολουθήσει. Για πέντε χρόνια πηγαινοερχόταν να βλέπει τη γυναίκα και τα δύο τους παιδιά. Η Δρ Μηλιώτη είχε τότε αρχιτεκτονικό γραφείο στην Αθήνα.

Το 2008 η προϊσταμένη της Γ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κα Νικολέτα Διβάρη – Βαλάκου και η μετέπειτα προϊσταμένη κα Εφη Μπαζιωτοπούλου – Βαλαβάνη θέλησαν να αναστυλώσουν τον αρχαίο πύργο των Αιγοσθένων. «Εμαθαν ότι είχα ασχοληθεί επί μακρόν με το συγκεκριμένο έργο και με προσέγγισαν ζητώντας μου να εκπονήσω τη μελέτη της συγκεκριμένης αναστύλωσης» μας λέει και σπεύδει να προσθέσει ότι «αισθάνομαι βαθιά ευγνωμοσύνη για τη συνεργασία και την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν από την αρχή μέχρι τώρα».

Η μελέτη παραδόθηκε το 2009, αλλά ο ρόλος της Δρος Μηλιώτη δεν σταμάτησε εκεί, αφού το έργο αναστύλωσης ξεκίνησε το 2010 και τελείωσε το 2016, μέσα στα χρονικά όρια που προβλέπονταν και κάτω από το εκτιμώμενο κόστος. Απλά χρειάστηκε χρόνος για να γίνει επισκέψιμος ο χώρος.

Η Δρ Μηλιώτη ήταν επικεφαλής του αρχιτεκτονικού μέρους της αναστύλωσης, με τεχνικό σύμβουλο τον πολιτικό μηχανικό Δρ Κώστα Ζάμπα, ενώ εκ μέρους του υπουργείου προϊσταντο και επέβλεπαν οι αρχαιολόγοι κυρίες Πολυτίμη Βαλτά και Ευγενία Τσάλκου, καθώς και η τότε προϊσταμένη της Γ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κα Ελένη Μπάνου.

Τώρα η Δρ Μηλιώτη συνεχίζει να πηγαινοέρχεται. Το φρούριο έχει κι άλλους πύργους για αναστύλωση, άλλωστε και το ενδιαφέρον από το ΥΠΠΟ είναι έντονο μετά την επιτυχή αναστύλωση του Ακρόπυργου. Επίσης, έχει ξεκινήσει μία συνεργασία με το Brigham Young University για την οποία αισιοδοξεί να εξελιχθεί έτσι ώστε να υπάρξει μία συνεργασία με το ελληνικό ΥΠΠΟ για τη συνέχιση της μελέτης των μνημείων της Ελλάδας, της διάσωσης και προβολής τους στο εξωτερικό.

Το φρούριο Αιγοσθένων

Το φρούριο των Αιγοσθένων δεσπόζει στον ομώνυμο ανατολικό όρμο του Κορινθιακού κόλπου και αποτελεί ένα από τα ωραιότερα και καλύτερα διατηρημένα αρχαία φρούρια στον ελλαδικό χώρο. Η θέση φαίνεται να έχει χρησιμοποιηθεί από τα Γεωμετρικά έως τα Μεταβυζαντινά Χρόνια.
Το φρούριο είχε υποστεί ζημιές από σεισμούς αλλά σωζόταν κατά 85% του αρχαίου του υλικού σε ετοιμόρροπη κατάσταση. Ο πύργος δυστυχώς υπέστη μεγάλες ζημιές στο σεισμό του 1981 (6,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ), όταν έφραξε η είσοδος και η ίδια χρειάστηκε να μπει για τη μελέτη της με τη βοήθεια της Πυροσβεστικής Βιλλίων.

Η Δρ Μηλιώτη όπως αναφέρουμε στο παραπάνω άρθρο, επέβλεπε επιτόπου ως άμεσα υπεύθυνη το έργο από το 2010 μέχρι το Φεβρουάριο του 2013. «Εγιναν τότε οι σημαντικότερες εργασίες που απαιτούσαν την παρουσία της και μετά ανέλαβε υπεύθυνη η αρχιτέκτων Μαριλού Τελάκη.
Το φρούριο καταλαμβάνει έκταση περίπου 87.000 τ.μ. και ο χώρος ήταν πάντα επισκέψιμος, εκτός του πύργου. «Κι είναι η πρώτη φορά που αναστηλώνεται ένα τόσο αρχαίο μνημείο με το 92% των αυθεντικών υλικών. Κάτι εξαιρετικά σπάνιο. Εχει χτιστεί μεταξύ του 343 π.Χ. και 306 π.Χ.», δήλωσε η Δρ Μηλιώτη-Δράκου στον «Ε.Κ.».
Στα Αιγόσθενα μαρτυρείται λατρεία του μάντη και θεραπευτή Μελάμποδα, το ιερό του οποίου εκτιμάται ότι βρίσκεται κάτω από την ακρόπολη, στον εντός των μακρών τειχών χώρο. Από αρχαίες επιγραφές μαρτυρούνται ακόμα, η ύπαρξη ιερού του Ηρακλέους και Ποσειδώνιου ιερού, η θέση των οποίων δεν έχει έως σήμερα εντοπισθεί.

Με την είσοδο των Ρωμαίων και την άλωση της Κορίνθου από το Ρωμαίο ύπατο Μόμμιο το 146 π.Χ., η ιστορία της πόλης των Αιγοσθένων συνδέεται με τον αυτοκράτορα Αδριανό, ο οποίος εμφανίζεται ως «οικιστής» και αργότερα, κατά τον 4ο μ.Χ. αι., με τον Φλάβιο Κωνσταντίνο, υιό του Μ. Κωνσταντίνου.

Το βεληνεκές της ακτινοβολίας του φρουρίου των Αιγοσθένων υπερβαίνει κάθε άλλο οχυρωματικό έργο της αρχαιότητας. Ο νοτιοανατολικός πύργος της ακρόπολης του φρουρίου συγκαταλέγεται ανάμεσα στα σπουδαιότερα μνημεία της αρχαίας αμυντικής φρουριακής αρχιτεκτονικής, κυρίως λόγω της εξαιρετικής σπανιότητας που έχει αποκτήσει ως τεκμήριο της αρχαίας οχυρωματικής τέχνης.

Με διαστάσεις 9.00×9.00×18.00μ, είναι ο μεγαλύτερος και αρχαιότερος ολόλιθος πύργος του αρχαίου ελληνικού κόσμου, ο οποίος είναι σήμερα πλήρως αναστηλωμένος στην αρχική του μορφή.

Η αναστήλωση τεκμηριώθηκε από τη βιβλιογραφική έρευνα της Δρ. Αλίκης Μηλιώτη-Δράκου, αλλά κυρίως με τον εντοπισμό αρχαίων λίθων που ανήκαν στον πύργο. Σήμερα, ο πύργος πλήρως αναστηλωμένος αποτελείται από τους αυθεντικούς λίθους των εξωτερικών παρειών του σε ποσοστό 92%.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ

ΔΕΙΤΕ: